فناوری اطلاعات و ارتباطات در یک نگاه

فناوری اطلاعات و ارتباطات در یک نگاه

تعریف ICT

فناوری اطلاعات و ارتباطات (به اختصار فاوا) ( به انگلیسی: Information and communication technology ، به اختصار ICT) عبارتی کلی در برگیرنده ی تمام فناوری‌های پیشرفته ی نحوه ی ارتباط و انتقال داده‌ها در سامانه‌های مخابراتی است. این سامانه می‌تواند یک شبکه ی مخابراتی ، چندین کامپیوتر مرتبط با هم و متصل به شبکه ی مخابراتی ، و همچنین برنامه‌های استفاده شده در آنها باشد.

نقش ICT

ICT یا فناوری اطلاعات و ارتباطات ، بدون شک تحولات گسترده ای را در تمامی عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی بشریت به دنبال داشته و تاثیر آن بر جوامع بشری به گونه‌ای است که جهان امروز به سرعت در حال تبدیل شدن به یک جامعه اطلاعاتی است. جامعه ای که در آن دانایی و میزان دسترسی و استفاده مفید از دانش، دارای نقشی محوری و تعیین کننده است. گستره کاربرد و تاثیرات آن در ابعاد مختلف زندگی امروزی و آینده جوامع بشری به یکی از مهمترین مباحث روز جهان مبدل شده و توجه بسیاری از کشورهای جهان را به خود معطوف کرده است.

دولت الکترونیک

دولت الکترونیک در واقع وامدار فناوری اطلاعات و ارتباطات است. کاربرد شبکه اینترنت توسط سازمانهای دولتی جهت ارایه خدمات و اطلاعات به مردم، شرکتها و سایر سازمانهای دولتی یکی از تعاریف دولت الکترونیک است. متخصصان و کارشناسان ، دولت الکترونیک را سازمانی مجازی بدون ساختمان و دیوار توصیف می‌کنند که خدمات دولتی را بدون واسطه به صورت 24 ساعته و هفت روز هفته به مشتریان ارایه می‌دهد. به عبارتی دولت الکترونیک به مجموعه ارتباطات الکترونیکی میان دولت ، شرکتها و شهروندان و کارکنان دولت که از طریق شبکه اینترنت برقرار می‌شود اطلاق می‌گردد.

تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیک به عنوان یکی از مباحث مهم فناوری اطلاعات و ارتباطات مورد تأکید کارشناسان بوده و با سرعت در حال جایگزین شدن تجارت سنتی است و بسیاری از کشورها بهره‌مندی از آن را سرلوحه استراتژیهای بازرگانی خود قرار داده‌اند. خرید و فروش و تبادل هر گونه کالا ، خدمات و یا اطلاعات از طریق شبکه‌های رایانه‌ای یا انجام مبادلات تجاری در یک قالب الکترونیکی ،‌‌ از تعاریفی است که برای تجارت الکترونیک بیان شده است. در کل نظام داد و ستد الکترونیکی اولین مشخصه آن سرعت ، دقت ، صحت ، کنترل آمار و ارقام و استفاده صحیح از فرمهای استاندارد مربوطه بسیار حائز اهمیت می‌باشد و برای تصحیح اشتباهات ثبتی فرصت کوتاه است. با این وجود کارشناسان معتقدند که به صرف وجود برخی خطرات نمی توان از کارایی بالا و دستاوردهای مهم اقتصادی تجارت الکترونیک چشم پوشید و استفاده از آن را برای سود بردن از گردونه تجارت جهانی الزامی می دانند و معتقدند استفاده از این فناوری جدید نیازمند ایجاد بسترهای فکری و فرهنگی برای پذیرش آن از طرف جامعه ، رفع موانع حقوقی و قانونی و تأمین پیش نیازهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری است.

رشته ی دانشگاهی

رشته فناوری اطلاعات و ارتباطات از سال ۱۳۸۵ برای اولین بار در دانشکده علمی و کاربردی پست و مخابرات وابسته به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات شروع به تدریس شده‌است. برنامه درسی کارشناسی "مهندسی تکنولوژی ارتباطات و فنآوری اطلاعات ( ICT )" با ده گرایش در جلسه روز 25 شهریورماه سال 1385 شورای برنامه ریزی آموزش و درسی وزارت علوم تحقیقات و فناوری به تصویب نهایی رسید. این برنامه برای رفع نیازهای تخصصی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از سوی این وزارتخانه طراحی و تدوین شده و با تأئید گروه صنعت به دبیرخانه شورا ارسال شده بود. این رشته در واقع رشته‌ای مهندسی ، مدیریتی و میان رشته‌ای بین مهندسی مخابرات و کامپیوتر و صنایع بوده و بیشتر مبحث آن در زمینه شبکه‌های کامپیوتری و مخابراتی است و بسیاری از دروس آن‌ها مشترک در این سه رشته است. این رشته به فناوری اطلاعات نیز نزدیک است و دروس مشترک دارند. وزارت علوم این رشته را در 10 گرایش به تصویب رسانده و دانشگاه جامع نیز این رشته را در سال 1387 با عنوان « مهندسی ارتباطات و فناوری اطلاعات » در دفترچه خود قرار داده‌است. آن چه در این رشته در مورد اطلاعات مورد بررسی قرار می‌گیرد ، روش صحیح انتقال داده‌است و در اصل پروتکل‌های ارتباطی و روش صحیح ذخیره دادگان در مدیریت شبکه‌ها را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد. این رشته در مواردی همچون آموزش و تجارت اهمیت زیادی دارد ، چرا که توانایی این را دارد که یک سیستم جدید را ایجاد کند که هر فرد بتواند با بهره‌گیری از آن راحت‌تر به اطلاعات دستیابی پیدا کند. این برنامه جهت آموزش مهندسینی طراحی شده که بتوانند نیازهای تخصصی تعداد زیادی از مشاغل مرتبط با تکنولوژی ICT را برآورده نمایند. این رشته در 10 گرایش برای ده طیف از متصدیان مشاغل مهندسی ، مدیریتی و طراحی در وزارت ارتباطات با همکاری مشترک بین این وزارتخانه ، دانشگاه جامع و وزارت علوم تدوین شده است. اولین گروه فارغ‌التحصیلان این رشته نیز از سال 87 وارد بازارکار و قسمتهای مختلف مخابراتی کشور در زمینه‌های فنی و مدیریتی شده‌اند. از سال ۱۳۸۸ نیز این رشته به صورت پایلوت میان دانشگاههای روزانه ایران تدریس می شود.

گرایشها

رشته مهندسی فناوری اطلاعات و ارتباطات در 10 گرایش زیر می باشد:

* دیتا (دیتا و امنیت شبکه)

* سیستمهای تحت شبکه

* مدیریت ICT

* کاربردهای ICT (مالتی مدیا)

* مخابرات سیار (موبایل)

* مخابرات ماهواره ای

* مخابرات نوری

* انتقال

* سوییچ

* نصب و راهبری سیستمهای مخابراتی

دروس پایه این رشته

دروس پایه ی ICT عبارتند از:

* مخابرات آنالوگ و دیجیتال

* انتقال داده

* تجهیزات داده

* شبکه های کامپیوتری

* مخابرات راه دور

* مخابرات نوری

دروس اصلی این رشته

دروس اصلی ICT در سه دسته زیر قرار می گیرند:

دسته کامپیوتر :

امنیت داده‌ها - امنیت شبکه - ارتباط داده‌ها - شبکه‌های NGN - سیستم‌عامل و مدیریت شبکه - اصول CCNA - فناوری اطلاعات - مهندسی فناوری اطلاعات - طراحی صفحات وب - برنامه سازی پیشرفته - پایگاه داده ها

دسته مخابرات :

مخابرات دیجیتال - مخابرات نوری - مخابرات سیار (موبایل) - مخابرات ماهواره ای - سیگنالها و سیستمها - طراحی شبکه GSM - مدیریت شبکه‌های مخابراتی

دسته صنایع :

اقتصاد و مهندسی - اصول سرپرستی و مدیریت - تجزیه و تحلیل سیستمها - سیستمهای اطلاعات مدیریت (MIS) - کارآفرینی

این رشته هنوز رشته‌ای نو در ایران است و فارغ‌التحصیلان آن از سال 87 وارد بازار کار و مراکز دولتی شده اند. این رشته در کنکور سال 1385 نوترین رشته به حساب می‌آمده‌ است.